هوای تازه

* محسن رنانی/ استاد دانشگاه، پژوهشگر اقتصاد سیاسی و روشنفکر قلمرو عمومی امشب(21 مهرماه 95) شام غریبان است، از دیرباز، شیعیان به یاد غریبی بازماندگان واقعه عاشورا که چنین شبی (شامگاه عاشورا) نخستین شب از یک دوره بلند اسارت و آوارگی و غربت آنان است،‌ به عزا می‌نشسته اند. کودک که بودم، مادرم در غروب عاشورا یک سینی پر از شمع‌های روشن به دستم می‌داد و به کوچه‌ می رفتم و در تاریکی در گوشه ای می نشستم و به آواز بلند می خواندم: «ای شیعیان امشب، شام غریبان است؛ جسم حسین عریان،‌ اندر بیابان است». یادش به خیر، عموی شهیدم را که اندکی از من بزرگتر بود و با من می آمد هوای تازه...

بسیاری از ما ایرانیان نام شخصیّت­ های بازی­های رایانه­ ای، فوتبالیست ­ها و ستاره ­های سینمای هالیوود را بهتر و بیشتر می­ دانیم تا نام فرهیختگان و نخبگان خطّه ­ی فرهنگی ­مان از کهنه ­روز تا امروز! این­که دانشجوی ادبیّات فارسی دانشگاهِ تهران در روز بزرگداشتِ سعدی در پاسخ به درخواستِ مجری تلویزیون برای از بَرخواندن شعری از خداوندگار مُلکِ سخن و یکی از ارکان فرهنگ و ادبِ این سرزمین، دَرمی­ ماند. شاید در ظاهر ناچیز و طبیعی به نظر آید، امّا به واقعْ فاجعه­ ای فرهنگی است که تنها آگاهان از ژرفای آن آگاهند. رتبه ­ی نازلِ رشته ­ی زبان و ادبیاتِ فارسی در میان هوای تازه...